طوفان فكري موثرترين واحتمالاً متداولترين فرايند گروهي است كه بيش از ۶۰ سال پيش توسط الكس اسبورن طراحي شد. اين فرآيند معمولا با نرمش فكري آغاز شده و سپس اعضاي گروه درباره مسئله فكر كرده و راه حل هاي گوناگون را به صورت في البداهه و شفاهی مطرح می كنند. هر چه ايده ها خلاقانه و بيشتر باشند بهتر است.
فرايند طوفان فكري با يك گروه ۶ تا ۱۲ نفره و يك سرپرست يا هماهنگ كننده و يك منشي سر و كار دارد. گروه دست كم به ۶ نفر براي خلق ايده هاي جديد نياز دارد. همچنين اين تعداد نبايد از ۱۳ نفر تجاوز كند زيرا تعداد ايده ها زياد شده و جذب آنها مشكل مي شود و ممكن است جريان انديشه ها به طور بالقوه محدود و كند شود.
سرپرست گروه كه معمولا قبل از تشكيل جلسه انتخاب مي شود، ترجيحا قبل از جلسه، موضوع مورد بحث را به اطلاع گروه مي رساند.
وي واقعيت ها، موضوعات و پرسشهاي مربوط و اهداف جلسه را مطرح نموده و مسئله محوري را روي وايت برد نوشته و سپس از اعضاء مي خواهد براي مسئله راه حل بيابند و از نظر دهندگان قدرداني و آنان را به ارائه نظرات جديد تشويق مي كند. سرپرست همچنين بايد از اظهار نظر درباره ارزش ايده ها و تحميل عقايد و تفكرات خود به گروه خودداري كند.
منشي جلسه نيز ديدگاه ها و نظرات هر يك از اعضاء را ثبت مي نمايد.
فرآيند طوفان فكري داراي ۴ قانون اصلي به شرح ذيل مي باشد:
۱- هيچ گونه قضاوت يا انتقادي درباره ايده ها نبايد صورت گيرد، چون باعث از دست رفتن كل جريان طوفان فكري مي شود.
۲- از كليه ايده ها مي بايست استقبال شود، حتي اگر ايده ها پيش پا افتاده و غير عملي باشند.
۳- هدف اصلي كميت ايده ها مي باشد نه كيفيت آنها
۴- ايده ها مي بايست تركيب، اصلاح و در نهايت به عنوان ايده صحيح انتخاب گردد.
رعايت قوانین فوق الزامي است.
بعد از ۲۵ الي ۳۰ دقيقه استراحت، گروه مجددا ايده ها را نقد وارزيابي مي نمايند.
در جلسه ارزیابی سرپرست یا شخص دیگری می تواند جلسه را رهبری کند.
ايده ها بايد به لحاظ نوع، دسته بندي و بر اساس اولويت رتبه بندي شوند.
كيفيت هر ايده در جلسه ارزيابي مورد تحليل و بررسي قرار مي گيرد.
رهبر نبايد به دليل كمبود بودجه يا ديگر منابع لازم پيشنهادها را كنار بگذارد. اگر ايده اي خوب بود، بايد راه هاي پياده سازي آن نيز جستجو شود.
طوفان فكري را مي توان در مسائل گوناگون به كار برد، از جمله: مسائل مربوط به بازاريابي، افزايش كيفيت محصول، تعيين خط مشي سازمان، تامين نيروي انساني، ايجاد انگيزه در كاركنان و …
با این وجود در مورد مسائل گسترده و پیچیده و همچنین موقعیت هایی که نیاز به آزمایش و خطا دارند چندان سودمند نیست.
از انواع مختلف طوفان فكري در امريكا مي توان از Take fire و Crawford slip و در ژاپن از شكوفه نيلوفر آبي(MY )ا، NHK ا،TKJ وميتسوبيشي نام برد.
در پايان تا زمانيكه از اين تكنيك استفاده نشود نمي توان تجسم كرد كه چه نيروي هماهنگي و همگرايي در آن نهفته است.
