گشتی در دنیای حافظه، فراموشی و “اثر نانوا”
با فرد جدیدی آشنا میشوید و همینکه خودتان را معرفی میکنید و با هم دست میدهید ناگهان متوجه میشوید که به همین زودی اسمش را فراموش کردهاید.
چرا همیشه اینچنین میشود و این نشان دهنده چه چیزی درباره مغز ما است؟
احتمالاً چهره افراد را راحتتر از اسمشان به خاطر میآورید، زیرا اتصالات مغز ما به گونهای است که جزئیات چهره را تشخیص دهیم. حتی اسکنهای مغزی نیز نشان میدهند که در واکنش به هر چهرهای، سلولهای مغزی خاصی فعال میشوند. اما زمانی که نوبت به فراموش کردن اسمها میشود ممکن است مربوط به پدیدهای به نام «اثر نانوا» (بیکر افکت) باشد. اگر من به شما بگویم من یک نانوا هستم، اطلاعاتی مرتبط با شغلم و اینکه چگونه وقتم را میگذرانم به شما میدهم، ولی اگر بگویم نام من نانوا است حاوی هیچ ارتباط ذهنی نیست و در خطر فراموشی قرار میگیرد.
با فرد جدیدی آشنا میشوید و همینکه خودتان را معرفی میکنید و با هم دست میدهید ناگهان متوجه میشوید که به همین زودی اسمش را فراموش کردهاید. چرا همیشه اینچنین میشود و این نشان دهنده چه چیزی درباره مغز ما است؟
احتمالاً چهره افراد را راحتتر از اسمشان به خاطر میآورید، زیرا اتصالات مغز ما به گونهای است که جزئیات چهره را تشخیص دهیم. حتی اسکنهای مغزی نیز نشان میدهند که در واکنش به هر چهرهای، سلولهای مغزی خاصی فعال میشوند. اما زمانی که نوبت به فراموش کردن اسمها میشود ممکن است مربوط به پدیدهای به نام «اثر نانوا» (بیکر افکت) باشد. اگر من به شما بگویم من یک نانوا هستم، اطلاعاتی مرتبط با شغلم و اینکه چگونه وقتم را میگذرانم به شما میدهم، ولی اگر بگویم نام من نانوا است حاوی هیچ ارتباط ذهنی نیست و در خطر فراموشی قرار میگیرد.
همچنین بخوانید : عوامل مؤثر در افت تحصیلی و تاثیر موسیقی موتزارت
به هرحال اسمها کاملاً دلخواهی هستند و حاوی هیچ اطلاعات خاصی نیستند و اگر مغز شما نمیتواند بین اطلاعات مختلف ارتباط برقرار کند. مخصوصاً اطلاعاتی که از قبل میدانید یا به نظر آشنا میآیند، احتمال بیشتری وجود خواهد داشت که آن اطلاعات را فراموش کنید.
مطمئناً اینکه معمولاً تمرکزتان روی معرفی کردن خودتان است کمکی به این موضوع نمیکند. این پدیده به اثر «مرحله بعد» معروف است. به جای نگاه کردن و گوش دادن به طرف مقابل مغز شما بر روی روال همیشگی خودش متمرکز میشود؛ اینکه درمرحله بعد چه بگویید، چه واکنشی نشان دهید و غیره…
ما کلاً در زمینه انتشار اطلاعات در حین دریافت و ذخیره سازی اطلاعات جدید خیلی خوب نیستیم. مغز ما دارای حافظه کوتاه مدت و بلند مدت است ولی حافظه کوتاه مدت یا «حافظه در حال کار» قادر به نگه داشتن میزان محدودی از اطلاعات است و اگر بر روی آن تمرکز نکنید، سریع محو خواهند شد.
در نهایت تحقیقات دیگری حاکی از آن است که شاید اصلاً خودتان اهمیتی نمیدهید. شاید در یک مهمانی با شخصی برخورد کنید که میدانید هرگز او را دوباره نخواهید دید و یا شاید اصلاً تمایلی به برقراری ارتباط جدیدی ندارید. به زبان سادهتر، هرچقدر علاقه بیشتری نسبت به چیزی داشته باشید، احتمال بیشتری وجود خواهد داشت که مغزتان اتصالات جدیدی ایجاد کند. در نتیجه افرادی که از ارتباط با افراد جدید لذت میبرند. دقت و تمرکز بیشتری به این موضوع دارند و کمتر احساس میکنند که حافظهشان ضعیف است.
خلاصه مقاله :
- فراموش کردن سریع اسم افراد بعد از ملاقات، امری رایج است.
- دلیل این امر میتواند مربوط به تفاوت نحوه پردازش چهره و اسم توسط مغز باشد.
- مغز ما به طور ذاتی برای تشخیص جزئیات چهره طراحی شده و سلولهای خاصی برای این کار فعال میشوند.
- اما اسمها فاقد اطلاعات مفهومی هستند و ممکن است به سرعت فراموش شوند (“اثر نانوا”).
- تمرکز بر روی معرفی خودمان (“اثر مرحله بعد”) و عدم تمرکز بر روی اسم طرف مقابل نیز به این مشکل دامن میزند.
- ظرفیت محدود حافظه کوتاه مدت (“حافظه در حال کار”) نیز در فراموشی نقش دارد.
- عدم تمایل به برقراری ارتباط جدید، میتواند دلیل دیگری برای فراموش کردن اسم افراد باشد.