دلبستگی یا وابستگی؟ تمایز دو پیوند عاطفی
برای نشان دادن تفاوت دلبستگی با وابستگی ابتدا باید از هر کدام تعریفی اجمالی داشت. دلبستگی عبارت است از داشتن پیوندی عاطفی با فردی دیگر که آن فرد میتواند از اعضای خانواده، دوستان و یا هر شخص دیگری که با او رابطهای احساسی و عاطفی داریم باشد. دلبستگی یکی از مهمترین عوامل پایداری روابط بین فردیست.
جان بالبی، روان شناس، دلبستگی را «ارتباط روانی پایدار بین دو انسان» تعریف کرده است. می‌توان گفت پیوند نیز به فرایند به وجود آمدن دلبستگی کمک می‌کند که در اینجا پیوند یک‌سری رفتارهایی‌ست که به رابطه عاطفی بین دو نفر ختم می‌شود و در نتیجه دلبستگی به وجود می‌آید.
معمولا دلبستگی از وابستگی عاقلانه‌تر و منطقی‌تر است چون بعد از یک رابطه منطقی به وجود می‌آید ولی در وابستگی رابطه منطقی وجود ندارد و بر اثر احساسات و هیجانات زودگذر در فرد شکل می‌گیرد. دلبستگی بین دو نفر، چه بین دو دوست باشد و چه بین دو فردی که تصمیم به ازدواج دارند، با یک پروسه شناختی شروع می‌شود و وقتی اشخاص از لحاظ فکری و احساسی به هم شباهت دارند، مکمل احساسی و اجتماعی هم می‌شوند. گاهی هم به دلیل رابطه حمایتی که بین دو شخص وجود دارد، دلبستگی به وجود می‌آید. مثل رابطه والد با فرزند خود که به دلیل نیازی که فرزند دارد و حمایت‌های عاطفی، اجتماعی که به او می‌شود، دلبستگی زیادی به والدین خود پیدا خواهد کرد. اما حمایت مالی بیشتر او را به سمت وابستگی می‌کشاند.
شاید درطول روز، تکرار تعاملات افراد با اشخاص مختلف چه در محیط کار و چه در محیط دانشگاه، تبدیل به عادت و در نتیجه وابستگی شود. کمتر پیش می‌آید که فردی با تمام هم‌کلاسان و یا همکاران خود رابطه عاطفی و در نهایت دلبستگی پیدا کند. معمولا افراد به کسانی که از نظر احساسی بیشتر در ارتباط‌ند شدیدتر دلبسته می‌شوند. از همین‌جا می‌توان دریافت وابستگی مسئله‌ای‌ست که تا حدود زیادی مادی‌ست و حالت معنوی دلبستگی در وابستگی کمتر بوده و شاید بتوان گفت اصلا دیده نمی‌شود.
همچنین بخوانید : خشونت و اعصاب و ذهن خود را از افکار مخرب پاکسازی کنید
تفاوت مهم دیگر دلبستگی با وابستگی این است که در دلبستگی به سختی می‌توان رابطه را قطع و رابطه جدیدی را شروع کرد و گاهی اصلا نمی‌توان رابطهای را جایگزین رابطه قبلی کرد. اما در وابستگی به راحتی می‌توان رابطهای جدید را جایگزین کرد چون هیچ حالت احساسی در آن وجود ندارد. مثلا فردی که کارمند یک شرکت است، به آن شرکت وابستگی مالی و کاری دارد اما شاید دلبستگی کمی داشته باشد چون پس از اخراج از کار و یا انصراف از ادامه آن، به راحتی میتواند وابستگی را با شروع کار در محلی دیگر جبران کند. پس می‌توان گفت دلبستگی معنوی‌تر و احساسی‌تر و وابستگی مادی‌تر و غیر‌احساسی‌تر و بیشتر بر اساس عادت است.
خلاصه مقاله :
دلبستگی و وابستگی دو مفهوم مجزا در روابط بین فردی هستند.
دلبستگی:
- پیوندی عاطفی عمیق و پایدار با فرد دیگر
- بر پایه شناخت، احساسات و نیازهای مشترک
- شامل روابط عاشقانه، دوستانه و خانوادگی
- ایجاد حس امنیت و ثبات
- قطع رابطه دشوار
وابستگی:
- اتکای عاطفی یا مادی به فرد دیگر
- بر پایه عادت، نیاز و احساسات زودگذر
- بیشتر در روابط غیرعاطفی مانند همکاران
- جایگزینی آسان رابطه
- فاقد احساسات عمیق
