حریم خصوصی: حقی در حال فراموشی؟
آدم‌ها در اطراف خود حریم‌هایی دارند که تنها افراد خاصی را به آن راه می‌دهند. اگر چه حریم‌ها و اندازه آنها به فرد، فرهنگ و موقعیت وابسته است، اما جایگاه آن در مغز است و ورود به حریم دیگران، در اغلب فرهنگ‌ها ناپسند و ناراحت کننده است.
این که نباید به حریم دیگران وارد شد، یکی از قدیمی‌ترین قوانینی است که اگر نگوییم در همه، در اغلب جوامع انسانی وجود دارد و رعایت میشود. خیلی‌ها، حریم‌های شخصی را که انسان‌ها در اطراف خود دارند به حباب تشبیه کرده‌اند، اگرچه برخی با این تشبیه موافق نیستند و آن را توصیفی نامناسب برای حریم افراد می‌دانند، با این حال، تشبیه حباب، توضیح فضای شخصی افراد را ساده‌تر می‌سازد. اما اصلا این حباب‌های فرضی که ما در اطراف خود داریم، چه هستند و چرا وجود دارند؟ چه اتفاقی می‌افتد که وقتی کسی وارد فضای شخصی ما میشود، این‌قدر آزرده می‌شویم؟
هال، حباب بعدی را فضای شخصی می‌نامد که دایره‌ای به شعاع حدود ۴۵ تا ۱۲۰ سانتی‌متر در اطراف شما است. دوستان و آشنایان می‌توانند به راحتی این فضا را اشغال کنند، به خصوص در طی یک مکالمه غیررسمی. اما غریبه‌ها اجازه ورود به این حریم را ندارند.
در فاصله حدود ۱٫۲ تا ۳٫۶ متر از خودمان، حباب دیگری داریم که می‌توان آن را فضای اجتماعی خواند. در این فاصله، مردم برای برقراری ارتباطات معمول اجتماعی احساس راحتی می‌کنند و آشنایان تازه یا حتی افرادکاملا غریبه را هم می‌توان به این فضا راه داد. از این به بعد، دیگر هر چه هست، فضای عمومی قلمداد میشود که برای همه باز است.
به گفته رالف ادولفز، استاد روانشناسی و علوم عصبی در موسسه فناوری کالیفرنیا، فضای شخصی بسته به فرهنگ و زمینه می‌تواند کاملا تغییر کند.وی می‌افزاید: «همچنین، در این زمینه بین افراد تفاوت‌هایی وجود دارد. بنابراین به این ارقام فقط باید به عنوان حد متوسط نگاه کرد.» آنها به هیچ عنوان عمومی، همیشگی و مطلق نیستند.
اما این حباب‌های شخصی اصلا چه‌طور به وجود آمده‌اند؟ به گفته ادولفز، از حدود سن ۳ تا ۴ سالگی، حسی فردی از حریم شخصی در افراد شروع به شکل‌گیری می‌کند. تا رسیدن به دوره نوجوانی، اندازه این حباب‌ها در حال تعیین شدن است.
ادولفز در مطالعه خود در سال ۲۰۰۹/ ۱۳۸۸، نشان داد که حباب‌های حریم‌های اطراف افراد توسط آمیگدالا (که به بادامه هم معروف است) ساخته و کنترل می‌شوند. آمیگدالا همان بخشی از مغز است که در احساس ترس هم سهیم است.
به گفته روبرت سامر، روانشناس، ما به طور موقت، افراد اطراف خود را انسان‌زدایی می‌کنیم، یعنی سعی می‌کنیم با آنها هیچ تماس چشمی نداشته باشیم و چنین وانمود می کنیم که اشیایی بی‌جان هستند، تا زمانی که بتوانیم از آن جا خلاص شویم. بدین ترتیب، ایستادن در فاصله نزدیک با یک دیوار،زیاد کار سخت و ناراحت‌کننده‌ای نیست.
- حباب صمیمی: کوچک‌ترین حباب که به طور تقریبی از دایره‌ای به شعاع حدود ۴۵ سانتی‌متر اطراف بدن فرد تشکیل میشود. تنها اعضای خانواده، حیوانات خانگی و دوستان نزدیک می‌توانند به این حریم نزدیک شوند.
- حباب شخصی: دایره‌ای به شعاع حدود ۴۵ تا ۱۲۰ سانتی‌متر در اطراف فرد. در این حریم، دوستان و آشنایان می‌توانند به راحتی وارد شوند، اما غریبه‌ها نه.
- حباب اجتماعی: در فاصله حدود ۱.۲ تا ۳.۶ متر از فرد قرار دارد. این فضا برای برقراری ارتباطات اجتماعی مناسب است و به عنوان فضای عمومی شناخته میشود.
- حباب عمومی: فاصله‌ای که بیشتر از ۳.۶ متر از فرد فاصله دارد. در این فضا، هر کسی می‌تواند حضور داشته باشد.
نظریه‌ها نشان می‌دهند که از سن ۳ تا ۴ سالگی، حسی فردی از حریم شخصی شکل‌گیری می‌کند. آمیگدالا (بخشی از مغز) نقش کلیدی در کنترل حباب‌های حریمی اطراف افراد دارد. وقتی کسی به حریم شخصی فرد تجاوز می‌کند، آمیگدالا فعال میشود و احساس ناراحتی ایجاد می‌کند.
تبلیغات در وبلاگرام
